Operational Technology (OT) یا فناوری عملیاتی به مجموعه سخت‌افزارها و نرم‌افزارهایی گفته می‌شود که برای کنترل و مانیتورینگ فرآیندهای صنعتی، زیرساخت‌های حیاتی و تجهیزات فیزیکی استفاده می‌شوند. برخلاف فناوری اطلاعات (IT) که تمرکز بر پردازش داده‌ها و مدیریت اطلاعات دارد، OT با عملکرد فیزیکی سیستم‌ها و تجهیزات سر و کار دارد.
IT بر مدیریت داده‌های الکترونیکی تمرکز دارد، در حالی که OT بر کنترل فرآیندها و تجهیزات فیزیکی متمرکز است.
IT برای عملیات کسب‌وکار و تصمیم‌گیری ضروری است و شامل استفاده از کامپیوترها و نرم‌افزارها برای جمع‌آوری، ذخیره‌سازی، پردازش و به‌اشتراک‌گذاری داده‌ها به‌صورت امن می‌باشد. OT از سخت‌افزار و نرم‌افزار برای نظارت و کنترل عملیات صنعتی استفاده می‌کند، تا کارایی و ایمنی را در بخش‌هایی مانند تولید و انرژی تضمین کند.
فناوری اطلاعات (IT) شامل ابزارها و فرایندهایی است که برای مدیریت داده‌های الکترونیکی استفاده می‌شود. این شامل استفاده از کامپیوترها، نرم‌افزارها و شبکه‌ها برای جمع‌آوری، ذخیره‌سازی، پردازش و به‌اشتراک‌گذاری امن و کارآمد داده‌ها می‌باشد.
IT عملیات مطمئن فناوری را تضمین می‌کند و دسترسی به اطلاعات دقیق و امن را در زمان مناسب تسهیل می‌کند. این حوزه در عملیات کسب‌وکار مدرن مرکزی است و به اجرای سریع و دقیق وظایف، تجزیه و تحلیل داده‌ها، تصمیم‌گیری و تبادل امن اطلاعات کمک می‌کند.
فناوری عملیاتی (OT) چیست ؟
فناوری عملیاتی (OT) ادغام سخت‌افزار و نرم‌افزاری است که برای نظارت و کنترل دستگاه‌ها و فرآیندهای فیزیکی در صنایع مانند تولید، انرژی و مخابرات اختصاص دارد.
OT از تکنولوژی‌های خاصی مانند سیستم‌های کنترل صنعتی (ICS) و کنترل نظارت و جمع‌آوری داده‌ها (SCADA) برای مدیریت، نظارت و اتوماسیون عملیات صنعتی در زمان واقعی استفاده می‌کند. سیستم‌های قدیمی در OT رایج هستند، اما پیشرفت‌های فناوری منجر به ادغام‌های مدرن‌تری شده است.
OT در افزایش کارایی، ایمنی و قابلیت اطمینان فرآیندهای صنعتی با ارائه بازخورد فوری و گزینه‌های کنترل، کاهش زمان‌های خرابی و افزایش بهره‌وری مؤثر است.
این فناوری با فناوری اطلاعات (IT) تفاوت دارد زیرا مستقیماً با تجهیزات و فرآیندهای صنعتی تعامل دارد و بر محیط فیزیکی و نیازهای عملیاتی تمرکز می‌کند.
تفاوت‌های بین IT و OT
- IT بر مدیریت داده‌های الکترونیکی متمرکز است، در حالی که OT بر کنترل فرآیندها و تجهیزات فیزیکی تمرکز دارد.
- IT برای عملیات کسب‌وکار و تصمیم‌گیری ضروری است و شامل استفاده از کامپیوترها و نرم‌افزارها برای جمع‌آوری، ذخیره‌سازی، پردازش و به‌اشتراک‌گذاری داده‌ها به‌صورت امن می‌باشد. OT از سخت‌افزار و نرم‌افزار برای نظارت و کنترل عملیات صنعتی استفاده می‌کند تا کارایی و ایمنی را در بخش‌هایی مانند تولید و انرژی تضمین کند.
- IT از پروتکل‌ها و فناوری‌های عمومی مانند TCP/IP و HTTP برای انتقال داده‌ها استفاده می‌کند، در حالی که OT از پروتکل‌های تخصصی صنعتی مانند Modbus و SCADA برای نظارت و کنترل استفاده می‌کند.
- IT بیشتر به امنیت داده‌ها و اطلاعات دیجیتال توجه دارد، در حالی که OT بر امنیت سیستم‌های فیزیکی و عملکرد بی‌وقفه آنها تمرکز دارد.
- IT به روزرسانی و ارتقا در بخش نرم‌افزاری و فناوری‌های رایانه‌ای را در اولویت قرار می‌دهد، در حالی که OT ممکن است به سیستم‌های قدیمی و سخت‌افزارهایی نیاز داشته باشد که به‌طور مداوم برای اطمینان از عملکرد درست نگهداری شوند.
هدف و تمرکز
IT بر مدیریت و پردازش داده‌ها متمرکز است و اطمینان حاصل می‌کند که اطلاعات در دسترس، محرمانه و سالم هستند. این به ذخیره‌سازی، بازیابی و انتقال داده‌ها مربوط می‌شود تا اطمینان حاصل شود که اطلاعات قابل دسترس و امن هستند. OT به کنترل و نظارت بر فرآیندها و تجهیزات فیزیکی اختصاص دارد و نقش حیاتی در زیرساخت‌های حیاتی ایفا می‌کند. این اطمینان می‌دهد که ماشین‌آلات و فرآیندها به‌طور مؤثر و ایمن عمل کنند.
محیط
IT در یک محیط محاسباتی عمومی عمل می‌کند و دستگاه‌هایی مانند کامپیوترها، سرورها و گوشی‌های هوشمند را مدیریت می‌کند. این شامل سیستم‌عامل‌های استاندارد است و تمرکز آن بر روی وظایف مرتبط با داده‌ها است. OT در محیط‌های صنعتی عمل می‌کند و تجهیزات و فرآیندهای تخصصی را مدیریت می‌کند. این از سیستم‌های سفارشی و اغلب اختصاصی استفاده می‌کند که برای نیازهای عملیاتی خاص طراحی شده‌اند.
نگرانی‌های امنیتی
ریسک‌ها و نگرانی‌های امنیتی در IT و OT به‌طور متفاوتی مدیریت می‌شوند. امنیت در IT عمدتاً بر حفاظت از محرمانگی داده‌ها تمرکز دارد و اطمینان می‌دهد که اطلاعات حساس فقط برای کاربران مجاز در دسترس است. امنیت OT با این حال، اولویت را به ایمنی و در دسترس بودن سیستم‌ها و فرآیندهای صنعتی می‌دهد. یکپارچگی و عملکرد مستمر تجهیزات فیزیکی در OT از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا خرابی می‌تواند منجر به پیامدهای ایمنی و مالی قابل توجهی شود. هر دو حوزه IT و OT از ابزارهای امنیتی مختلفی برای این اهداف استفاده می‌کنند.
امنیت OT چیست؟
به‌روزرسانی‌ها و نگهداری سیستم‌ها
سیستم‌های IT به‌طور منظم به‌روزرسانی می‌شوند تا آسیب‌پذیری‌ها را برطرف کنند و عملکرد را بهبود بخشند، و برای به‌روزرسانی‌ها برنامه‌ریزی‌های مشخصی وجود دارد. سیستم‌های OT به‌طور معمول به‌طور مکرر به‌روزرسانی نمی‌شوند. وقفه‌ها برای به‌روزرسانی در محیط OT می‌تواند تولید را متوقف کند، بنابراین پچ‌ها در پنجره‌های خاص نگهداری اعمال می‌شوند تا از اختلال در عملیات جاری جلوگیری شود.
اتصال
IT به‌طور ذاتی متصل است و تبادل داده‌ها و ارتباطات را از طریق شبکه‌ها، از جمله اینترنت تسهیل می‌کند. OT به‌طور سنتی ایزوله بوده و سیستم‌ها برای اتصال خارجی طراحی نشده‌اند. با این حال، ظهور اینترنت اشیاء صنعتی (IIoT) این شکاف را پر کرده است و سیستم‌های OT را با شبکه‌های گسترده‌تر برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و بهره‌وری عملیاتی بهتر ادغام می‌کند.
استفاده و پردازش داده‌ها
IT با انواع مختلف داده‌ها مانند داده‌های تراکنشی، صوت و داده‌های حجیم سر و کار دارد و تمرکز آن بر نیازهای کسب‌وکاری وسیع‌تر مانند ذخیره‌سازی، پردازش و ارتباط داده‌ها است. OT در مقابل، بر پردازش داده‌های زمان واقعی برای نظارت و کنترل دستگاه‌ها و فرآیندهای فیزیکی متمرکز است. فوریت و خاص بودن استفاده از داده‌ها در OT برای اطمینان از کارایی و ایمنی عملیات بسیار حیاتی است.
شباهت‌های IT و OT
کارایی عملیاتی
هر دو IT و OT به‌دنبال افزایش کارایی عملیاتی در سازمان‌ها هستند. IT این کار را با اطمینان از مدیریت، پردازش و در دسترس بودن مؤثر داده‌ها انجام می‌دهد، در حالی که OT اطمینان می‌دهد که فرآیندهای صنعتی نظارت و کنترل شده تا عملکرد بهینه‌ای داشته باشند. همگرایی IT و OT کارایی عملیاتی را تقویت کرده و از تجزیه و تحلیل داده‌ها و اتوماسیون استفاده می‌کند.
پذیرش فناوری‌های پیشرفته
IT و OT هر دو در حال پذیرش فناوری‌های مدرن مانند هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و رایانش ابری هستند. این فناوری‌ها تجزیه و تحلیل داده‌ها، اتوماسیون و فرآیندهای تصمیم‌گیری را در هر دو حوزه بهبود می‌بخشند و منجر به افزایش کارایی و نوآوری بیشتر می‌شوند.
مهارت‌های میان‌رشته‌ای
نیروی کار در هر دو حوزه IT و OT به‌طور فزاینده‌ای میان‌رشته‌ای می‌شود. نیاز به حرفه‌ای‌هایی که هر دو حوزه را درک کنند، برای تسهیل یکپارچگی بی‌وقفه، مدیریت مؤثر امنیت سایبری و بهینه‌سازی مزایای حاصل از همگرایی IT و OT در حال رشد است.
دستگاه‌های IT برای جمع‌آوری و ارسال داده به سرورها طراحی شده‌اند. این دستگاه‌ها ساده هستند و ابتدا برای انتقال یک‌طرفه داده‌ها طراحی شده‌اند. در مقابل، دستگاه‌های ابتدایی OT، مانند کنترل‌کننده‌های منطقی برنامه‌پذیر (PLC)، بر روی انجام کارها در محل یا از طریق برنامه‌نویسی مبتنی بر کامپیوتر متمرکز بودند و قابلیت‌های ارتباطی محدودی داشتند.
ارتباط بین این دستگاه‌ها با معرفی پروتکل‌های ارتباطی جدید مانند EtherNet/IP، DeviceNet و ControlNet بهبود یافت. این پروتکل‌ها به دستگاه‌های OT این امکان را دادند که داده‌ها را به‌طور زمان واقعی تبادل کرده و به‌طور مؤثرتری با یکدیگر کار کنند. در نتیجه، IT و OT شروع به ادغام کردند و باعث بهبود دیدگاه و کارایی در عملیات شدند.
دستگاه‌های IT که معمولاً نگهداری آسان‌تری دارند، عمر کوتاه‌تری دارند. آنها از سیستم‌عامل‌های رایج مانند ویندوز یا لینوکس استفاده می‌کنند و برای انجام کارهای عمومی مانند پردازش داده‌ها و ارتباطات طراحی شده‌اند. از سوی دیگر، دستگاه‌های OT برای انجام وظایف خاص کنترل و داده‌پردازی طراحی شده‌اند. آنها قابل اعتماد بوده و می‌توانند بدون خرابی برای سال‌ها به‌طور مداوم کار کنند.
دستگاه‌های OT همچنین به دوام شناخته می‌شوند. این دستگاه‌ها برای مقاومت در برابر شرایط سخت مانند گرما، رطوبت و لرزش طراحی شده‌اند و بنابراین برای محیط‌های صنعتی مناسب هستند. این در تضاد کامل با دستگاه‌های IT است که برای تحمل چنین شرایط چالش‌برانگیزی ساخته نشده‌اند. طراحی دستگاه‌های OT تضمین می‌کند که آنها به‌طور مؤثر با ماشین‌آلات و فرآیندهای صنعتی یکپارچه شوند.
ادغام IT و OT معمولاً به‌طور لایه‌ای توصیف می‌شود. لایه‌های عملکرد تجاری و داده‌های ماشین به‌طور فزاینده‌ای به‌هم متصل می‌شوند، که بخشی از آن به دلیل پیشرفت‌های فناوری اینترنت اشیاء صنعتی (IIoT) است. این ادغام نشانه‌ای از تغییر از عملیات جداگانه به یک رویکرد متصل‌تر است که در آن IT و OT به‌طور مشترک کار می‌کنند.
همگرایی IT و OT
ادغام فناوری اطلاعات (IT) و فناوری عملیاتی (OT) یک پیشرفت تحول‌آفرین در چشم‌انداز فناوری است که تقاطع سیستم‌های دیجیتال و فیزیکی را نشان می‌دهد. به‌طور تاریخی، IT و OT به‌عنوان نهادهای جداگانه عمل می‌کردند که هرکدام نقش‌های متفاوتی در یک سازمان ایفا می‌کردند.
با این حال، این جدایی در حال تغییر است و عمدتاً به دلیل ظهور و گسترش فناوری‌هایی مانند اینترنت اشیاء صنعتی (IIoT) و تحلیل داده‌های کلان است. آغاز انقلاب صنعتی 4.0 نیز یک عامل اصلی است. رویکرد گذشته که مبتنی بر جدایی بود، اکنون به‌سوی یک مدل عملیاتی یکپارچه و متصل می‌رود، جایی که بینش‌ها و داده‌ها بین دو حوزه به اشتراک گذاشته می‌شود و کارایی، دقت داده‌ها و عملکرد عملیاتی را تقویت می‌کند.
این همگرایی در حال تسهیل یک رابطه هم‌زیستی است که در آن داده‌های زمان واقعی از سیستم‌های OT به IT برای تجزیه و تحلیل و بینش‌های عمیق‌تر وارد می‌شود. ادغام دنیای دیجیتال و فیزیکی به سازمان‌ها دید جامع و 360 درجه از عملیات می‌دهد.
همگرایی IT و OT بدون چالش نیست، مانند مسائل امنیتی و سازگاری فناوری. رفع این چالش‌ها نیازمند سرمایه‌گذاری استراتژیک در فناوری‌های سازگار، کنترل‌ها و پروتکل‌های امنیتی جامع و آموزش نیروی کار برای حرکت مؤثر در این محیط یکپارچه است.
چرا تیم‌های IT و OT باید همکاری کنند؟
همکاری بین تیم‌های IT و OT در محیط کسب‌وکار مدرن ضروری است.
امنیت یکی از مزایای اصلی است، زیرا تخصص IT در امنیت سایبری برای شبکه‌های OT که به‌طور فزاینده‌ای به‌هم متصل می‌شوند، بسیار ارزشمند است. تجربه IT در کاهش ریسک‌های امنیتی، مکانیزم‌های دفاعی OT را تقویت کرده و از سیستم‌های عملیاتی حیاتی محافظت می‌کند. حجم داده‌های تولید شده از فعالیت‌های نظارتی OT با قابلیت‌های تحلیل داده IT قابل استفاده می‌شود که منجر به افزایش کارایی عملیاتی می‌شود.
هم‌راستایی فنی که از طریق همکاری IT و OT به‌دست می‌آید، تضمین می‌کند که سیستم‌های یکپارچه سازگار، کارآمد و امن باشند. بینش‌ها و تخصص هر دو تیم به استراتژی یکپارچه‌ای کمک می‌کند که حداکثر بهره‌برداری از مزایای ادغام را به همراه دارد. همکاری مشترک برای استفاده از فرصت‌های موجود در چشم‌انداز صنعتی متصل و داده‌محور ضروری است و اطمینان می‌دهد که سازمان برای نوآوری و سازگاری به‌طور مؤثر آماده است.